Het Dominicus College werkt met gespreid leiderschap bij de invoering van hun nieuwe onderwijsplannen. Lees hoe de school dit doet.
Gespreid leiderschap
Gespreid leiderschap betekent dat leiderschap niet alleen bij de schoolleider ligt, maar dat ook teamleden op een bepaald thema leiderschap kunnen hebben. De achterliggende gedachte is dat je leiderschap niet verkrijgt vanuit een positie of functie, maar op basis van expertise en affiniteit. Lisette Verstegen, waarnemend rector en afdelingsleider vwo-onderbouw: “Vorig schooljaar heb ik de leergang Gespreid leiderschap in het onderwijs gevolgd. Bij de uitwerking en invoering van onderwijsvernieuwing bij ons op school heb ik dit ingezet.”
Talent van het team
In het nieuwe schoolplan staat dat de school meer maatwerk en keuzemogelijkheden voor leerlingen wil. Lisette vertelt dat het als schoolleider soms lastig is de juiste balans te vinden tussen je team kaders geven en je team vrijlaten. Daarom besloot ze bij de uitwerking van het schoolplan het anders aan te pakken. Lisette: “Ik dacht: waarom maak ik geen gebruik van het talent van onze leraren? Ze hebben veel kwaliteiten. Bepaalde zaken weten ze beter dan ik.” Ze besloot om twee projectteams in te stellen, voor zowel onderbouw als bovenbouw, die de leiding kregen bij de uitwerking van het schoolplan.
Co-creatie
In deze projectteams zitten 4 leraren en een mt-lid. De leiding binnen de teams ligt bij een leraar: de projectleider. Om in een projectteam te komen, zijn er sollicitaties gehouden. Lisette zit zelf in het projectteam van de onderbouw. Lisette: “De projectteams houden toezicht en zorgen voor een lerende organisatie. Ze hebben gezamenlijk de leiding in het proces: er is dus sprake van co-creatie. Door gebruik te maken van gespreid leiderschap beïnvloeden schoolleiders en leraren elkaar. Voorwaarde hiervoor is dat we elkaar regelmatig zien en echt met elkaar samenwerken.”
Projectleider onderbouw en leraar geschiedenis Sjel Jansen:
“Ik ben niet opgeleid voor de functie van projectleider. In het begin was het dus een beetje zoeken. We kregen een brede opdracht van het mt. Dit was aan de ene kant fijn, omdat we veel vrijheid kregen, maar aan de andere kant was het soms ook zoeken naar kaders. We zijn daarom gestart met kijken hoe we de rest van het team op de hoogte konden brengen om zo draagvlak te creëren. Zo is het idee van de Timmerclub ontstaan.”
De Timmerclub
De Timmerclub is een groep kritische leraren. Zij geven feedback op alle stukken die de projectteams aanleveren. De club is opgezet zodat een andere groep met een frisse blik naar de plannen kijkt. Sjel: “Als we met de Timmerclub samen zijn, is de rol van het projectteam om te luisteren. Op basis van hun inbreng scherpen we zaken aan.” Om ook alle andere collega’s op de hoogte te brengen van de plannen is er het Maandelijks Treffen: een maandelijkse bijeenkomst voor wie wil weten wat de laatste ontwikkelingen zijn.
Neem de tijd
Lisette: “Als je met gespreid leiderschap gaat werken, moet je beseffen dat het tijd kost om het in te voeren. Je krijgt niet iedereen meteen mee. Soms is dit lastig, omdat je door wilt. Het is daarom belangrijk om bij de start de tijd te nemen je collega’s duidelijk uit te leggen wat er van hen verwacht wordt. Daarnaast moet je tijd vrijmaken zodat de projectteams aan de slag kunnen. Voor deprojectleider hebben wij een dag per week vrijgemaakt, voor de teamleden een halve dag. Dit betekent dat teamleden soms tijdelijk meer uren maken of dat ze minder lesuren hebben.”
Leerlingen betrekken
Naast het betrekken van leraren, worden ook leerlingen meer betrokken. Zo zijn er enquêtes gehouden onder leerlingen over hoe maatwerk er volgens hen uit moet zien. Daarnaast zijn er twee onderwijsconferenties georganiseerd waarin docenten en leerlingen met elkaar in gesprek gingen aan de hand van speeddates, een debat en het spel We Own The School. Het projectteam en de leerlingen uit de leerlingenraad hebben deze conferenties samen georganiseerd. Sjel: ”Het was een verademing om het samen met leerlingen te doen. Iedereen vond het ook fijn om zo met de leerlingen te praten.”
Belang van het proces
Het projectteam van de onderbouw heeft als doel flexonderwijs in te richten in de vorm van keuzeprojecten en maatwerk. Lisette: “Een van de mijlpalen tot nu toe is het wijzigen van de lessentabel om dit waar te kunnen maken. Maar naast dat de inhoud belangrijk is, is het proces ook ontzettend belangrijk. Ik zie alle projectteamleden echt groeien in hun organisatiesensitiviteit, terwijl we nog maar een half jaar bezig zijn. Daarnaast wordt het wij-zij-gevoel steeds minder. We zijn nu echt een team.”
