‘Officieel’ solliciteren op een echte vacature, wat kunnen leerlingen daarvan leren? Lees hoe Calvijn Groene Hart door het sollicitatieproject als oefenplaats voor de maatschappij fungeert.
Examenleerlingen
Op Calvijn Groene Hart in Barendrecht nemen ruim 240 examenleerlingen deel aan een sollicitatieproject als onderdeel van het eindexamen Nederlands. Vijftien jaar geleden initieerde Peter Roseboom, docent Nederlands, dit voor het vwo en sinds twee jaar vindt het project ook op de havo plaats. De leerlingen maken een sollicitatiebrief en cv en voeren een sollicitatiegesprek met twee of drie commissieleden. Aan het project werken ruim honderd mensen uit het bedrijfsleven en van de gemeentelijke en (semi)overheid vrijwillig mee, die met elkaar een sollicitatiecommissie vormen.
Vacatures
Het sollicitatietraject is heel realistisch en daardoor volgens directeur Leo van ‘t Spijker een leerzame ervaring: “Een projectteam van leraren Nederlands en onderwijsondersteuners selecteert echte vacatures van internet. De leerlingen kiezen zelf op welke vacature zij reageren. In de les Nederlands leren zij een officiële sollicitatiebrief en cv te maken. Voorgaande jaren organiseerden wij twee avonden voor het voeren van de sollicitatiegesprekken met de commissie. Vanwege corona maakten de leerlingen dit jaar een pitch, een filmpje van zo’n anderhalve minuut, waarin ze zichzelf presenteren als kandidaat.”
“Leerlingen kunnen de ervaring meenemen en daardoor zekerder voor de dag komen als zij solliciteren voor een stageplek of een functie.
Vervolgtraject
Mirjam Aret, docent Nederlands, ziet het sollicitatieproject onder andere als een belangrijke voorbereiding op het vervolgtraject van de leerlingen: “Zij kunnen die ervaring meenemen en daardoor zekerder voor de dag komen als zij solliciteren voor een stageplek of functie. Ook kan het goed zijn voor hun netwerk. Sommige leerlingen ontmoeten via het project een toekomstige stagebegeleider of zelfs werkgever. Primair is het sollicitatieproject natuurlijk een praktische oefening van de schrijf-, presentatie- en spreekvaardigheid. Ook worden de leerlingen zich bewust van hun gedrag op sociale media. Enkelen hebben hierdoor inmiddels zelfs een LinkedIn-profiel.”
Minimaatschappij
Vaardigheden vergaren en leerlingen voorbereiden op een vervolgstap, dat zijn volgens Leo belangrijke onderwijsaspecten: “Ik noem de school wel een minimaatschappij, waar leerlingen fouten mogen maken en daarvan kunnen leren. Die ervaringen nemen zij mee in de echte maatschappij. Door dit project ervaren de leerlingen voor het eerst hoe het is om een officieel sollicitatiegesprek te voeren. Daar hebben zij in de toekomst absoluut iets aan.”
“De commissieleden geven feedback op hoe de leerlingen tijdens het gesprek overkomen.”
Feedback
Een belangrijk onderdeel van het leerproces is de feedback die de leerlingen van de sollicitatiecommissie ontvangen. “Zitten er spelfouten in de sollicitatiebrief, heeft het cv een gat of komt een leerling in een hoodie op gesprek, dan benoemen de commissieleden dit”, vertelt Leo. “Ook geven zij feedback op hoe de leerlingen tijdens het gesprek overkomen. Bijvoorbeeld als iemand zenuwachtig zit te friemelen of weinig concrete antwoorden geeft. Leerlingen hebben hier zelf vaak geen erg in.” Voor de beoordeling gebruikt de school ook een rubric met toelichting.
Leerzaam
Oud-vwo-leerling Lisa Steehouwer kijkt positief terug op haar sollicitatietraject in 2019: “Ik nam het heel serieus en vond het erg leuk en leerzaam. Je verdiepen in de organisatie, jezelf goed presenteren, het belang van je lichaamstaal en hoe je op anderen overkomt: dat leer je niet in een gewone les. Op mijn sollicitatiebrief kreeg ik de feedback dat ik beter geen clichézinnen kon gebruiken, maar vanuit mijzelf en mijn kracht moest schrijven. Toen ik op mijn huidige bijbaan solliciteerde, heb ik dat echt gedaan.”
Pitch
Ondanks de aanpaste vorm dit jaar pakte het sollicitatieproject goed uit: “De leerlingen maakten sterke pitches, waarin zij zichzelf echt neerzetten. Een pitch past ook wel bij de huidige tijd. Bedrijven gebruiken het steeds vaker in hun sollicitatieprocedure”, aldus Leo. “Normaliter ontvangen de leerlingen direct na het sollicitatiegesprek feedback. Nu beoordeelden de commissieleden de pitch op papier. Zij keken of alle onderdelen erin zaten en hoe de pitch op hen overkwam. Ook al konden zij niet beoordelen op de gespreksvaardigheden, toch gaf de pitch een goed beeld van de leerlingen en het onderlinge verschil tussen hen.”
Tips van Leo voor het organiseren van een sollicitatieproject
- Geef het sollicitatieproject een bepaald gewicht, zodat leerlingen het serieus nemen. Wij hebben het om die reden opgenomen in het Programma van Toetsing en Afsluiting.
- Bedenk goed hoe je het kunt faciliteren. Het is niet nodig om meteen een aantal klokuren erop te zetten, maar ondersteun je collega’s, zodat zij tijd ervoor kunnen vrijmaken.
- Houd het overzichtelijk en ga de eerste paar jaar met een beperkte groep aan de slag. Wij zijn gestart met het vwo. Toen dat volledig op poten stond, kwam de havo erbij.
- Onderzoek de mogelijkheden binnen je omgeving. Met welke bedrijven en stichtingen kun je contact leggen en betrek die erbij. Het versterkt de band tussen de school en het bedrijfsleven.
Bedrijfsleven
Ook aan de maatschappelijke functie van de school draagt het sollicitatieproject bij. “Wij halen het bedrijfsleven de school in en wij treden naar buiten. Niet alleen voor de leerlingen heeft het een netwerkfunctie, ook voor ons”, vertelt Leo. “Wij werven bijvoorbeeld commissieleden via Stichting Samenwerking Onderwijs Bedrijfsleven Barendrecht (SOB). Ook zitten er ouders en wethouders in de sollicitatiecommissie. Allemaal ervaren mensen, die weten hoe zij een sollicitatiegesprek voeren en feedback geven.”
Draagkracht
Een project van deze omvang is een hele organisatie. Mirjam: “De sectie Nederlands neemt hierin het voortouw en overlegt uiteraard met de directie. Omdat het project uit piek- en dalbelasting bestaat en de leraren hiervoor geen extra uren krijgen, zijn een goede planning en administratieve en organisatorische ondersteuning essentieel.” Als schoolleider vervult Leo daarin een faciliterende rol: “Ik geef aan welke collega’s zich met het sollicitatieproject kunnen bezighouden. Binnen het team onderwijsondersteuners zorg ik dat hiervoor draagkracht wordt gecreëerd. Verder loopt het contact met de SOB via mij en neem ik deel aan een sollicitatiecommissie.”
Evaluatie
Onlangs vond de evaluatie van het afgelopen sollicitatieproject plaats. “Er klinken geluiden om het ook voor de mavo te gaan doen. Wij zijn ons ervan bewust dat deze examenleerlingen eveneens veel ervan kunnen leren, maar het vergt wel weer meer van de organisatie vanwege het toenemende aantal betrokken personen. Bovendien moet het project aansluiten op de doelgroep en dus voor de mavoleerlingen worden aangepast. De definitieve beslissing moeten wij nog maken”, aldus Leo. “Ook gaan wij nog bespreken wat wij met de pitch doen. Onze insteek is om te leren van alles dat wij in coronatijd horen en zien. Misschien beslissen wij op basis daarvan wel om de pitch te behouden.”
Tips van Mirjam voor het werven van commissieleden
- Enthousiasmeer mensen uit zowel je zakelijke als je privénetwerk.
- Benader binnen de school mensen die niet betrokken zijn bij het primaire proces, zoals bestuursleden en HR-medewerkers.
- Vraag collega’s of zij geschikte personen kennen.
- Maak gebruik van bestaande netwerken met profit- en non-profitorganisaties.
- Zet LinkedIn in.
- Benader ouders van leerlingen. Zij zitten vaak in het bedrijfsleven en dragen graag hun steentje bij. Een voorwaarde is dat zij geen kind in het betreffende leerjaar hebben. Doet hun kind havo-examen, dan kunnen zij wel in een vwo-commissie plaatsnemen.
