Projectmatig aan de slag in de Masterclass

Op het Bataafs Lyceum volgen meerbegaafde leerlingen die extra uitdaging zoeken de Masterclass. Hierin werken leerlingen aan projecten en volgen ze extra vakken. Lees hoe de school dit organiseert.

Extra uitdaging

Jaren geleden merkte het Bataafs Lyceum dat een aantal leerlingen extra uitdaging nodig had. Bijvoorbeeld omdat ze meer- of hoogbegaafd zijn. Na een aantal verkenningen koos de school voor een onderwijsconcept voor vwo-leerlingen in de onderbouw die onderzoekend zijn ingesteld en meestal snel door de reguliere stof heen zijn: de Masterclass. Bas Smies, teamleider onderbouw vwo: “Inmiddels is de Masterclass uitgegroeid tot een volwaardig onderdeel van de school. Het zorgt voor een aanzienlijk stuk van onze vwo-aanmeldingen.”

Projecten en extra vakken

Per week besteden de leerlingen 13 uren uit de reguliere lessentabel aan de Masterclass. Hiervan besteden ze 10 uur aan projecten, waarin ze zowel zelfstandig als in een groep werken. In de overige uren volgen ze de extra vakken filosofie en kunstzinnige vorming. Bas: “Binnen de projecten werken de leerlingen aan 21e-eeuwse vaardigheden, zoals onderzoeken, presenteren en probleemoplossend vermogen. Binnen een aantal projecten werken we ook met scrum, om het samenwerken te stimuleren.”

Reguliere lessen

Om ruimte te maken in het rooster voor de Masterclass, zijn er minder reguliere vaklessen. Bas: “Dat is best pittig te organiseren en niet altijd gemakkelijk voor de vakdocent. Die moet dezelfde stof in minder tijd behandelen.” Inmiddels zijn de meeste docenten hieraan gewend, maar het blijft belangrijk om hier aandacht voor te hebben. Volgens Bas heeft de leerling hier nauwelijks last van. “De Masterclass is echt voor leerlingen die gemakkelijk door de reguliere lesstof heenkomen.”

Ontwikkeling waarborgen

Om de ontwikkeling van de leerlingen in de Masterclass te waarborgen, gebruikt de school de tool Simulise. In deze tool maken de leerlingen een digitaal portfolio aan en brengen ze hun vorderingen in kaart met behulp van rubrics. Leerlingen stellen doelen voor zichzelf en aan het eind van een project reflecteren ze deze doelen. Hierdoor leren de leerlingen waar ze zichzelf nog kunnen verbeteren.

Voorbeeld: Project ‘Vuurwerk’
De leerlingen in de Masterclass werkten aan het project ‘Vuurwerk’ voor de gemeente Hengelo. De gemeente had last van vandalisme door vuurwerk en vroeg de leerlingen met suggesties te komen om de kosten door vuurwerkoverlast terug te dringen. Dit hebben de leerlingen uitgewerkt en gepresenteerd aan de gemeente. Vervolgens heeft de gemeente Hengelo deze suggesties in de praktijk uitgevoerd. Het gevolg: er was minder overlast door vuurwerk dat jaar. Als beloning mochten de leerlingen een feest organiseren voor alle leerlingen in Hengelo.

Effect op de leerling

De leerlingen vinden het fijn om extra uitdaging te krijgen in de Masterclass. Zo vertellen ze: “Ik vind het fijn dat we veel vrijheid krijgen”, “Ik wist niet dat ik het kon” en “De Masterclass is leuk om te doen, en zo uitdagend als je het zelf wilt maken.” Bas: “Je ziet dat de leerlingen opbloeien, dat zagen we al vanaf het eerste jaar.”

Eigenaarschap van het team

Bas: “In het begin van de Masterclass nam de schoolleiding het initiatief. In de loop van de tijd kwam steeds meer eigenaarschap bij het team Masterclass te liggen, bestaande uit zes mentoren en een coördinatrice. Ik heb altijd tegen het team gezegd ‘jullie zijn de experts, dus jullie bepalen wat er gaat gebeuren’. Ik ben er om te vragen wat iedereen in het team kan, wil en nodig heeft. En ik ben soms een kritische sparringpartner. Maar het succes is echt aan het team zelf te danken.” Dennis de Vries, mentor Masterclass: “Het projectonderwijs is volwassener geworden. De rol van de schoolleiding werd een andere, minder directe rol, en volgens mij is dat een goede keuze.”

Kennisdeling

Een uitdaging is iedereen te blijven betrekken, zodat de Masterclass niet een eiland wordt binnen de school. Bas: “De afgelopen jaren hebben we veel kennis opgedaan en het zou zonde zijn deze kennis niet te delen. Ik probeer dit als schoolleider te organiseren. Zo hebben leerlingen op een studiedag hun portfolio gepresenteerd. Andere onderdelen van de school hebben nu ook interesse in zo’n digitaal portfolio, zoals Havisten Competent en de kunstsectie. Daarnaast is veel kennis ontwikkeld over metacognitie. Daar hebben we dankbaar gebruik van gemaakt bij het opzetten van een project over studievaardigheden dat nu in alle eerste klassen loopt.”

Tips voor collega’s

Bas: “Als je start met projectonderwijs is het belangrijk om goed na te denken over wie precies je doelgroep is en wat je doelstellingen zijn. Daar begint het allemaal mee. Denk ook vanaf dag 1 goed na over eigenaarschap: hoe ga je organiseren dat leraren de mogelijkheden en ruimte krijgen zelf aan de slag te gaan? Neem dit echt serieus. Geef ze de ruimte, maar zorg tegelijkertijd voor kaders: je moet je team ook niet laten zwemmen.”