Ouderbetrokkenheid op school: “Kritiek houdt je scherp”

Schoolleider Misha Berlijn van het Alfrinkcollege in Deurne maakt met zijn school de omslag naar een ander onderwijsconcept. Ouders reageren positief. Het geheim? “We leggen heel goed uit waarom we deze keuzes maken.”

Nieuw onderwijsconcept

Misha Berlijn is afdelingsleider onderbouw van het Alfrinkcollege in Deurne, een mavoschool met 600 leerlingen. Twee jaar geleden begon de school met de invoering van een onderwijsconcept dat gebaseerd is op wetenschappelijke inzichten. In het onderwijs ligt nu veel nadruk op kennisoverdracht en beheersingsleren (‘mastery learning’). Leraren hebben hoge verwachtingen van leerlingen en maken in de lessen veel gebruik van Expliciete Directe Instructie (EDI). “We hebben uitgesproken keuzes gemaakt”, zegt Misha. “De sleutel tot draagvlak bij ouders is dat je heel goed uitlegt waaróm je die keuzes maakt.”

Kritiek is welkom

Het Alfrinkcollege is niet altijd zo actief geweest in het benaderen van ouders, zegt Misha. “Kritiek van ouders werd spannend gevonden en het liefst buiten de deur gehouden. Nu we in de hele school hebben toegewerkt naar een cultuur waarin feedback normaal is, hebben we ook meer oog gekregen voor reacties van ouders. Hun signalen geven een goed beeld van het echte reilen en zeilen van een school. Wij kunnen als school wel denken dat we duidelijk uitdragen wie we zijn en wat we doen, maar het is de vraag of dat ook zo overkomt. Als ouders het anders beleven dan wij, hebben we misschien toch iets niet goed uitgelegd. Kritiek van ouders houdt je scherp.”

“Signalen van ouders geven een goed beeld van het echte reilen en zeilen van een school”

Online meekijken

Een actueel voorbeeld is dat ouders meekijken met de online lessen en daar hun mening over geven. Dat komt nogal eens voor nu door de coronacrisis ze meer lessen streamen. Misha: “Sommige leraren voelen zich onveilig als ouders meekijken, zeker als die ook nog kritisch reageren. Met deze leraren ga ik in gesprek. Ik bezoek hun lessen – dat is bij ons heel gebruikelijk: achterin elk lokaal staan stoelen voor bezoekers – en kijk mee. Niet om te oordelen, maar om eventueel tips en adviezen te geven.”

Reacties welkom

Soms leiden reacties van ouders tot aanpassingen of maatregelen: “Zo hebben we externe speakers aangeschaft om de geluidskwaliteit van gestreamde lessen te verbeteren. Maar er zijn ook verzoeken waarop we niet ingaan. Bijvoorbeeld op de vraag of leraren tijdens een fysieke les extra aandacht kunnen geven aan leerlingen die deze les vanuit huis volgen. Dat gaat niet, leraren hebben al hun aandacht nodig voor de fysieke les. Maar ouders mogen de vraag natuurlijk wel stellen: reacties zijn altijd welkom.”

Appen met de ouderraad

Om die reden stapte Misha drie jaar geleden met de plannen voor het nieuwe onderwijsconcept niet alleen naar het schoolbestuur, maar ook naar de ouderraad. “We hebben een actieve ouderraad met twaalf mensen uit alle leerjaren. Met hen ben ik gaan praten zodra we de resultaten van de eerste pilot binnen hadden. Ga je vooraf in gesprek, dan kun je verzeild raken in langdurige discussies over wie gelijk heeft. De resultaten van een pilot spreken echter voor zich. Ook kun je ouders dan uitnodigen voor een lesbezoek. Dat geeft een beter beeld.” Zowel het bestuur als de ouderraad reageerde positief en inmiddels draait het onderwijsconcept alweer twee jaar. Goed contact met de ouderraad is er nog steeds. Misha: “Sinds de coronacrisis heeft de ouderraad een appgroep en daar ben ik lid van. Handig voor korte vragen tussendoor.”

Informatieavond en -bulletin

Veel vragen van ouders zijn met een goede uitleg te voorkomen, is de ervaring van Misha. “Ga je iets anders doen, leg dat dan op begrijpelijke wijze uit. Wij werken bijvoorbeeld met een beloningssysteem om de motivatie van leerlingen te vergroten. Ook staan alle mobiele telefoons op school uit, zodat leerlingen niet afgeleid zijn in de les en in de pauzes meer met elkaar praten. Dat soort dingen moet je goed uitleggen. Daarbij vertellen we ook waarom: wij baseren ons bijvoorbeeld op kennis over wanneer en hoe kinderen het beste leren. Ik geef die uitleg samen met een docent op een informatieavond aan het begin van het jaar. Aansluitend vindt de kennismaking met de mentoren plaats. Verder sturen we ouders elke twee weken een informatiebulletin waarin we uitleg geven over elementen van ons onderwijs en ingaan op zorgen van ouders. Bijvoorbeeld over zware boekentassen.”

“Met startgesprekken bouw je bij elkaar krediet op”

Startgesprekken

De belangrijkste tip van Misha is om te zorgen dat je het schooljaar op goede voet begint. “Bijvoorbeeld met een startgesprek. Dat is een gesprek tussen ouders, leerling en mentor waarin je de wederzijdse verwachtingen verkent. Het voordeel is dat het eerste contact tussen ouders en school dan niet beladen is. Het gaat niet over de prestaties van de leerling, het gaat niet over een incident, maar je bespreekt wat je van elkaar verwacht. Daarmee bouw je wederzijds krediet op. Bij ons geven ouders in het startgesprek zelf aan hoeveel contact ze gedurende het jaar met de mentor willen hebben. Alleen als er iets misgaat? Af en toe een update per mail? Of regelmatig samen de voortgang bekijken? De mentor levert maatwerk.”

Meer bereidheid

Kost het mentoren niet veel tijd en energie om zo actief met alle ouders van mentorleerlingen contact te onderhouden? “Jawel, maar dat win je ruimschoots terug”, zegt Misha. “Ouders trekken bij problemen vaak veel te laat aan de bel. Is het contact goed, dan wordt het makkelijker om dat eerder te doen, voordat het probleem groot wordt. En áls school en ouders onverhoopt een keer in conflict komen, is er van beide kanten veel meer bereidheid om samen een oplossing te vinden.”

Fotobijschrift: Docent Gert Verbrugghen en schoolleider Misha Berlijn van het Alfrinkcollege

Meer details over het onderwijsconcept van het Alfrinkcollege lees je in de blog die Gert Verbrugghen bijhoudt.