Leren buiten de school: jezelf en de wereld om je heen ontdekken

Het Grescollege Jenaplan in Reuver integreert buitenschoolse leeractiviteiten in het curriculum. Leerlingen komen al op jonge leeftijd met het bedrijfsleven in aanraking en ontdekken zo waar hun talenten liggen. Lees hoe de school dit organiseert.

In aanraking met de buitenwereld

Wereldoriëntatie en de individuele ontwikkeling van leerlingen zijn belangrijke pijlers in de Jenaplanfilosofie. Volgens schoolleider Noud Theunissen zit buiten de school leren van origine in de onderwijsstroming: “Wij vinden het belangrijk voor onze vmbo-leerlingen en havo-onderbouwleerlingen dat zij in aanraking komen met de buitenwereld en ervaren dat leren niet alleen “formeel leren” is. De wereld echt leren begrijpen, dat gebeurt buiten school. Wij halen de buitenwereld naar binnen en treden ook naar buiten toe. Sinds december 2019 zijn wij gevestigd in bedrijfsverzamelgebouw De Greswaren, een voormalige kleiwarenfabriek. Onze huisvesting helpt de leerlingen een beter beeld van de buitenwereld te krijgen.”

Samenwerking met commerciële ondernemingen

De commerciële ondernemingen die in de voormalige kleiwarenfabriek zijn gevestigd, spelen een (steeds grotere) rol bij de buitenschoolse leeractiviteiten. Vanwege de coronamaatregelen tijdens het vorige schooljaar is dit nog volop in ontwikkeling. “Wij hebben een restaurant dat ook als schoolkantine fungeert. Het idee is dat leerlingen vanuit de instructiekeuken met de grootkeuken van het restaurant gaan samenwerken”, vertelt Noud. “De in het pand aanwezige Rabobankvestiging wordt in de toekomst een stageplaats. En er is een mediamarketingbedrijf dat een redactieteam van leerlingen gaat begeleiden bij het maken van een wekelijkse nieuwsuitzending over De Greswaren.”

“Leerlingen gaan met de grootkeuken van het restaurant, dat ook schoolkantine is, samenwerken.”

Keuze in ontwikkel- en talenttijd

Het onderwijsprogramma van het Grescollege bevat verschillende vormen van buitenschoolse leeractiviteiten. Per week heeft een leerling vier uur ontwikkel- en talenttijd. In de twee ontwikkeluren besteden zij tijd aan vakken die zij lastig vinden. In de twee talenturen kunnen zij naar keuze creatieve vakken volgen, muzische vakken volgen of sporten. Na iedere periode van twaalf weken kiezen de leerlingen nieuwe vakken voor de ontwikkel- en talenttijd. Ook sluiten ze ieder kwartaal af met een Jenaweek. Daarin ondernemen de leerlingen educatieve activiteiten, zoals een bezoek aan een prehistorisch museum, en sportieve en pedagogische activiteiten.”

Eén dag per week stage

Ook stages vormen een belangrijk onderdeel van het leren buiten de school. “De onderbouwleerlingen doen twee dagen per jaar een snuffelstage. De derde- en vierdejaars leerlingen lopen het hele schooljaar één dag per week stage”, aldus Noud. “Sommige ouders vinden dat wel lastig. Zo’n kind van veertien of vijftien jaar dat stage loopt bij een bedrijf. Ouders zijn echt een partij om rekening mee te houden. Het is belangrijk om ze te overtuigen van de meerwaarde ervan. Wij zien dat leerlingen zelfvertrouwen krijgen van zo’n stage. Zij leren zich aan te passen aan een volwassen en professionele wereld en ervaren dat zij serieus worden genomen, als zij zich ook zo gedragen. Leerlingen gaan inzien waarom zij op school zitten en nemen meer verantwoordelijkheid voor hun toekomst.”

“In de twee talenturen kunnen leerlingen naar keuze creatieve of muzische vakken volgen of sporten.”

Vakkenvullen, wiskunde en dansen

Leerlingen Flo en Robine (leerjaar 2, havo) zijn enthousiast over het leren buiten de school: “Vorig jaar hebben we samen stage gelopen bij Albert Heijn. We mochten vakkenvullen, spiegelen en bij de broodafdeling meekijken. Dat was erg leuk. Je weet natuurlijk niet hoe het allemaal werkt in zo’n winkel.” Ook de ontwikkel- en talenttijd besteden de leerlingen goed. Tijdens de ontwikkeluren doet Flo Engels en spelling en Robine huiswerk en wiskunde: “Als talenturen hebben wij allebei creatief en dansen. En wat ook leuk is: aan het einde van iedere periode mag je optreden om te laten zien wat je hebt geleerd.”

Buitenschools leren in het curriculum

Om de buitenschoolse leeractiviteiten in het curriculum te integreren, heeft het Grescollege bepaalde keuzes gemaakt. “Wij kennen in principe geen toetsweken. Dit geeft ruimte voor de Jenaweken. Muziek is een keuzevak en beeldende vorming is teruggebracht naar één uur per week. Leerlingen kunnen hiervoor wel kiezen in de talenturen. Bij dit soort vakken vinden wij het juist belangrijk dat leerlingen doen waar zij plezier in hebben”, legt Noud uit. “Ook hebben wij geen aparte leerlingbegeleidingsuren. Daardoor bieden wij nu de hele onderbouw extra begeleiding tijdens de ontwikkeluren. Leerlingen krijgen dan extra les in vakken waar zij moeite mee hebben.”

Goede samenwerking en flexibiliteit

Voor leren buiten de school is goede samenwerking met andere partijen cruciaal. Dit verlangt van Noud, de leraren én leerlingen de nodige flexibiliteit: “Voor 2021 staat hier bijvoorbeeld een groot evenement gepland dat de gemeente organiseert. Wij kunnen dan geen gebruik maken van het gebouw. Dat is best veelgevraagd, maar de gemeente en het restaurant hebben groot belang bij dit evenement. Op die dag organiseren wij voor de leerlingen een Jenadag, sportdag of activiteiten buiten de school. Als je het ver van tevoren weet, kun je het plannen.”

Betrek de omgeving

Leren buiten de school vraagt volgens Noud van een schoolleider een bepaalde grondhouding: “Voortgezet onderwijs is veelal behoorlijk naar binnen toe gericht. Ik vind het juist heel mooi om naar buiten toe te treden. Dat past bij mij. Ik zou willen dat (bijna) al het formeel geplande onderwijs een koppeling heeft met de buitenwereld: van Nederlands tot wiskunde. Betrek de omgeving erbij en gebruik de leerervaring van de leerling in die context.”

 

Fotobijschrift: Leerlingen van het Grescollege in de grootkeuken van het restaurant
Bron: HEVO | fotograaf Mike van Schoonderwalt