De rol van de middenmanager

“Het is een verhaal van en-en. Heel goed weten wat er speelt én vertrouwen en ruimte geven.” Lees hoe jij de middenmanager een rol kan geven.

Wie is de middenmanager?

“Ik ben degene die verbindt en bouwt, luistert en ziet wat er gebeurt binnen de school en aan de hand daarvan weer vragen gaat stellen,” vertelt een afdelingsleider aan Annemart Wieland. Annemart schreef in 2018 haar scriptie over de rol van de middenmanager, ofwel de afdelingsleider, conrector of teamleider. Een andere afdelingsleider vertelt aan haar: “Ik dacht: als ik afdelingsleider word, dan kan ik iets betekenen voor een veel grotere groep. Dan kan ik een bijdrage leveren aan een grotere groep leerlingen dan wanneer ik alleen docent aardrijkskunde voor mijn eigen klas ben.”

Geen middenmanager, maar afdelingsleider

Ronald Schaefer is schoolleider op het Corlaer College. “Wij gebruiken niet het woord middenmanager, maar afdelingsleider. Ik vind het woord leider vooral belangrijk. Omdat ik denk dat het leidinggeven aan een afdeling vooral ook betekent dat je in staat bent leraren te inspireren en richting te geven daar waar nodig. En ruggensteun, dus te zorgen dat ze ondersteuning krijgen. Tot slot is heel veel ruimte geven belangrijk. Ga er altijd vanuit dat iemand naar zijn werk komt om er het beste van te maken.”

Wat doet de afdelingsleider?

Annemart merkt op dat de focus van de afdelingsleider ligt op het begeleiden van leraren. “Ik ben er voor de leraren, dat is mijn rol,” vertelt een afdelingsleider aan Annemart. Ronald bevestigt dit. Hij vertelt: “De afdelingsleider bij ons is verantwoordelijk voor het personeelsbeleid binnen de afdeling.” Maar de afdelingsleiders op het Corlaer College geven ook het onderwijs vorm. Dat maakt hen écht belangrijk. Ronald: “Ze maken één keer per jaar een afdelingsplan met de afdeling. Hierin zetten ze hun onderwijsspeerpunten. En met die punten gaan de afdelingen dan ook aan de slag.”

Relatie, competentie, autonomie

De rode draad in alle afdelingsplannen is relatie, competentie en autonomie. Want dit zijn de basisovertuigingen op het Corlaer College. Leraren gaan zo om met leerlingen, afdelingsleiders met leraren en schoolleiders met afdelingsleiders. Ronald: “Ik ben hier erg fan van. Ik wil niet werken vanuit wantrouwen, maar samen met de afdelingsleiders kijken of het nog steeds goed gaat.” Annemart merkt ook op dat vertrouwen stimulerend werkt. Een afdelingsleider vertelt haar: “Mijn leidinggevende geeft mij het gevoel dat we samen een organisatie aan het maken zijn.” 

Met elkaar praten

Annemart merkt ook op dat afdelingsleiders vaker willen praten met hun leidinggevende. Ronald vindt deze gesprekken ook belangrijk. Hij voert ze in de dagelijkse omgang. “Vanmorgen heb ik bijvoorbeeld even een kwartier overlegd met een afdelingsleider omdat er wat punten waren.” In de gesprekken laat hij zijn vertrouwen zien. “Als een afdelingsleider zegt ‘ik heb het nodig en het kan betaald’, dan moet ik wel een hele goede reden hebben om het niet te doen. Natuurlijk moet hij het onderbouwen. Maar ik ga ervanuit dat als hij het hele jaar werkt in zo’n afdeling, dat het klopt wat hij zegt.”

MT-overleggen

Ronald spreekt de afdelingsleiders ook tijdens vaste overleggen. Elke twee weken komt het managementteam vmbo samen. Ook het managementteam breed – dus vmbo plus havo/atheneum – komt elke twee weken samen. Het MT-overleg vmbo duurt twee uur. Het eerste uur bespreken ze de praktische, lopende zaken. Dit doen ze staand, zodat ze snel door kunnen. Het tweede uur behandelen ze een inhoudelijk onderwerp. “Laatst ging het bijvoorbeeld over omgaan met eigenaarschap van leerlingen. We hebben ook We Own The School gespeeld tijdens een van de MT’s in het kader van schoolontwikkeling”.

Meer energie

Tijdens het MT-overleg vmbo is er steeds een andere voorzitter. En een andere procesbegeleider die het inhoudelijk onderwerp behandelt. Ronald: “In het managementteam vmbo hebben we gedeeld leiderschap.” Ronald vindt dit prettig, hij wil niet dé voorzitter zijn. Ronald: “Ik heb dat de eerste twee jaar wel gedaan. Op de manier waarop we nu werken, zit er véél meer energie in dan toen.”

Tip voor collega’s

Ronald raadt collega’s aan te gaan werken met afdelingsplannen. “Want als afdelingsleider moet je ook echt inhoudelijk met je collega’s aan de slag. Zo word je een team.” Ook benadrukt Ronald: “Als je heel erg aan damage controlwilt doen, dan krijg je damage.” Ronald verwijst naar een onderzoek van hoogleraar Mathieu Weggeman. “80% van de mensen kan je eigenlijk gewoon z’n gang laten gaan. Die leert, die doet, die gaat aan de slag en die doet z’n werk goed. Het is dus een verhaal van en-en. Heel goed weten wat er speelt en je medewerkers vertrouwen en ruimte geven.”

Aanbevelingen van Annemart

Annemart doet in haar scriptie een aantal aanbevelingen voor de middenmanager, ofwel de afdelingsleider, conrector of teamleider. Ze schrijft dat het belangrijk is de rol van de middenmanager te formuleren. En om hem/haar ruimte en tijd te geven om deze rol uit te voeren. Wil je alle aanbevelingen van Annemart lezen? Lees dan pagina 71 van haar scriptie.