We doen het misschien wel te weinig: echt luisteren naar leerlingen. Terwijl zij doorgaans heel goed onder woorden kunnen brengen hoe zij het onderwijs ervaren en wat ze nodig hebben aan eigenaarschap en keuzeruimte. Zoals Resa van Doorn: ‘Praat met elkaar en zie elkaar staan. Kleine stapjes maken samen al een groot verschil.’
Zeven leerlingen pitchten op het afgelopen VO-congres in een van de workshops hun ideeën voor het onderwijs. Een van de pitches was van Resa van Doorn. Afgelopen schooljaar rondde zij de havo af op het Anna van Rijn College. Dit was haar pitch:
Ontwikkeling en welbevinden
“’Resa, je let niet op. Je maakt geen huiswerk en zit alleen maar een beetje te tekenen in je schrift. Stop daarmee en doe actief mee.’
Dat was wat ik steeds hoorde in 2019. Ik was net gediagnosticeerd met een depressieve stemmingsstoornis en kreeg het idee dat ik er alleen voor stond. Wanneer iemand zag dat ik niet goed in mijn vel zat, kreeg ik alleen het briljante advies ‘maak een planning’. Het leek wel of mijn schoolwerk het enige was dat belangrijk was en dat het niet ging om mij als persoon. Ik voelde me onbegrepen en eenzaam. Hierdoor verdween mijn motivatie en daalden mijn cijfers zo erg dat ik van het tweetalig gymnasium naar eentalig havo ben gegaan.
School is niet alleen een plaats waar je lesstof leert. Ervan uitgaan dat je leerlingen op een stoel kunt neerzetten en dat ze dan hun werk doen, is niet realistisch. Er moet meer ruimte komen op school voor ontwikkeling en welbevinden van leerlingen. Het percentage jongeren met een laag emotioneel welbevinden is in het voortgezet onderwijs twee keer zo hoog als op de basisschool: 16% versus ruim 32% (NJI). Ongeveer eenderde van de leerlingen zit dus echt niet goed in hun vel. Dit is heel hoog en het lijkt alleen maar hoger te worden.
Ook de prestatiedruk onder jongeren is super hoog. In 2013 had 28% last van prestatiedruk en in 2017 35%. En door de coronacrisis is dit cijfer waarschijnlijk nog verder omhooggeschoten. Ik heb er zelf last van, maar zag het ook extreem terug in mijn school. Vorig jaar waren er net voor de pws-deadlines zoveel leerlingen extreem gestrest dat ze aan het huilen waren in de gang. Zoveel druk is gewoon echt niet gezond.
Daarnaast is het ook goed om aan jongeren mee te geven hoe ze met elkaar moeten omgaan. Er ontstaan altijd wel ruzies op school, dat is niet te voorkomen, maar leer leerlingen hoe ze hier mee moeten omgaan. Niet alleen om toekomstige ruzies te voorkomen, maar vooral ook zodat leerlingen die dat niet van thuis meekrijgen, dat ook leren.
Nu snap ik dat je misschien denkt: waar halen we de tijd vandaan? Ik zie het zo: door hierin tijd te steken, wordt tijd meer waard. Ik bedoel dat als een leerling niet luistert, lesgeven ook geen nut heeft. Praat eens echt met elkaar. Vraag de volgende keer dat je in contact bent met een leerling ‘hoe gaat het écht met je’ en ‘loop je ergens tegenaan’? Kleine stapjes maken samen al een groot verschil. Zie elkaar staan, want een leerling is meer dan alleen zijn schoolwerk.”
Vlog van leerlingen
Samen met de andere leerlingen uit de workshop maakte Resa ook een vlog op het VO-congres. Die kun je hier bekijken:
